Beograd (Srbija), Rijeka (Hrvatska) i Trbovlje (Slovenija) sa svojom raznolikošću ekonomskih, kulturnih i naučnih slojeva, predstavljaju okosnicu savremene priče o industrijskom nasleđu regiona. Kroz jezik umetnosti, a u sprezi sa naučnim istraživanjima i novim medijima i tehnologijama, FASIH projekat nastoji da, uz korišćenje inovativnih digitalnih alata, poveže savremene modele revalorizacije i revitalizacije industrijskog nasleđa ova tri grada sa temama održivosti, zaštite životne sredine i ubrzanog tehnološkog razvoja. Cilj je promociju vrednosti kulturnog, naučnog i industrijskog nasleđa, značajnog za nove generacije korisnika kulturno-umetničkih sadržaja, ali i za savremenike doba u kojem su nastajali industrijski kompleksi i sa njima povezani kulturološki, sociološki, privredni i demografski tokovi.
U periodu 2023–2025. godine, šest partnerskih organizacija iz tri zemlje regiona sarađivaće u interdisciplinarnom umetničko-naučnom istraživanju industrijskog i kulturnog nasleđa kroz otkrivanje, istraživanje i vrednovanje onih arhitektonskih dostignuća i nematerijalnih procesa koji su obeležili modernu istoriju pomenuta tri grada.
„Projekat je usmeren na industrijsko nasleđe kao jedan od važnih segmenata naučnih, tehnoloških i društvenih odnosa, ali i kao simbol modernizma i napretka. U interdisciplinarnom kontekstu omeđenom geografski na našu regiju, a hronološki na period kasnog 19. i prve polovine 20. veka, partneri na projektu će pokušati da razviju jedinstvenu metodologiju usmerenu na transponovanje industrijskog nasleđa, i otkrivanje i prikazivanje prikrivenih, zatomljenih ili zagubljenih slojeva i sadržaja“, Dobrivoje Lale Erić, rukovodilac projekta FASIH.
Za najnovije vesti i više informacija pratite FASIH stranicu i društvene mreže CPN-a.
Kontakt: Dobrivoje Lale Erić – dleric@cpn.rs
Autori: Ana Komadina, Lea Mioković, Vili Rakita, Mihaela Sladović, Andrea Stanić Ovaj se projekt oslanja na koncept Parlamenta stvari Brune...
Autori: Hart Art kolektiv (Marija Konfić, Enia Kozarić, Ana Marija Lončar) Digitalna Hartera participativni je umjetnički projekt kolektiva Hart-Art koji...
Autorka: Gaia Radić Rad istražuje ostatke napuštene industrijske arhitekture nekadašnje tvornice Hartera kroz fragmentaciju i digitalnu rekonstrukciju. Umjesto reprezentiranja cjeline,...
Autor: Žiga Pavlovič VRT P.T.I.C.H: Vizije hitrih preobrazb: dojemanje skozi potopitveno kinematsko hiperrealnost je VR instalacija Žige Pavloviča, ki raziskuje...
Autor: Đejmi Hadrović Zenica mog oka 1974 je imerzivna umetniška novomedijska instalacija, ki raziskuje zgodovino in vpliv najvišjega dimnika v...
„Cilj našeg pristupa je da se polje kulture dominantno vizuelnog opažanja usmeri prema otvorenijim interdisciplinarnim saznajno-kreativnim postupcima u kojima je...
„Rilkeova definicija lepote relevantna je za iskustvo istraživanja i stvaranja iz ruševina: ’Jer šta je lepota ako ne sam početak...
U Galeriji 51, Muzeja nauke i tehnike u Beogradu, od 22. maja do 29. juna održava se izložba Svetlost i snaga...
U Muzeju nauke i tehnike u Beogradu svečano je otvorena izložba „Svetlost i snaga industrijskog nasleđa“, koja kroz pet savremenih...
Autor: Predrag Terzić Industrijske zgrade predstavljaju svedočanstvo tehnološkog razvoja i promena u ritmu života tokom 20. veka. Te zgrade često...
Autori: Zorana Milićević, Irena Pavlović i Marko Vesić Transdisciplinarni projekat obuhvata nekoliko umetničkih i istraživačkih disciplina i kao rezultat predstavlja...
Autori: Sz. Berlin ± Panic Projekat je višeslojan i kombinuje različita profesionalna iskustva članova grupe Sz. Berlin ± Panic, kao...
Tokom dve i po godine trajanja projekta, ova regionalna saradnja će iznedriti:
– Sopstvenu metodologiju za istraživanje industrijskog nasleđa.
– Dva izveštaja – jedan o stanju industrijskog nasleđa u tri grada, i drugi o naučnim dostignućima i održivosti.
– Seriju treninga i radionica – pilot radionica u okviru festivala Speculum Artium u Trbovlju, i po dva lokalna treninga u svakom gradu.
– Devet interdisciplinarnih produkcija – po dve koje organizuju CPN, DDT, APURI, MNT i jedna zajednička UNIRI-ja i NHMR-a.
– Tri izložbe tokom prve polovine 2025. godine (po jedna u svakom gradu).
– Kataloge izložbi i produkcija.
– Veliku završnu konferenciju u Rijeci sredinom 2025. godine. U ovoj sekciji možete preuzeti FASIH sadržaj klikom na naziv materijala. Prvi materijali za preuzimanje biće dostupni u julu 2023.
Beograd – Termoelektrana „Snaga i svetlost“
Kompleks termoelektrane Snaga i svetlost izgrađen je između 1930. i 1932. godine na desnoj obali reke Dunav. Lokacija je izabrana prvenstveno zbog velike količine vode neophodne za proces hlađenja i mogućnosti transporta uglja vodom. Njena izgradnja poverena je švajcarskom društvu za elektrifikaciju i saobraćaj iz Bazela, koje je 1929. godine dobilo koncesiju za snabdevanje Beograda električnom energijom na period od 25 godina. U vreme izgradnje bila je najveća zgrada ove vrste u Beogradu. Arhitektura objekta, kao i čitavog kompleksa, odražava modernističke koncepte, aktuelne u evropskoj građevinskoj praksi međuratnog perioda. Izgradnjom elektrane i lake elektrane prvi put je puštena u upotrebu niskonaponska distributivna mreža za napajanje naizmeničnom strujom. Kao najveći objekat te vrste u Beogradu između dva svetska rata, imao je presudnu ulogu za formiranje elektroenergetskog sistema grada i doprineo je njegovom značajnom unapređenju. Zbog svojih kulturno-istorijskih i arhitektonsko-urbanističkih vrednosti zauzima značajno mesto u privrednoj, tehničkoj, društvenoj i arhitektonskoj prošlosti Beograda.
Rijeka – Tvornica papira „Hartera“
Industrijska baština Rijeke najveća je ostavština razdoblja Habsburške monarhije i Austro-Ugarske, čiji je Rijeka sastavni dio bila od 1868. do 1918. Tvornica papira Hartera predmet je istraživanja i umjetničke interpretacije u okviru projekta FASIH zbog svog arhitektonskog, tehničkog, znanstvenog, ali i masovnog proizvodnog doprinosa u vrijeme funkcioniranja. Djelovanje i proizvodno funkcioniranje Hartere trajalo je u kontinuitetu od 1821. do 2005. kada odlazi u stečaj. Današnje stanje Tvornice papira Hartera izrazito je loše: riječki primjer industrijske baštine, dakle, u središte istraživanja stavlja primjer industrijske arhitektonske točke kojoj je potrebna hitna intervencija. Tehničko-znanstvena dostignuća kompleksa su višestruka, od pogona na vodeni mlin do sustava akvadukta za sprječavanje poplava. Kompleks se širi i nadograđuje kroz vrijeme, što ujedno pretpostavlja i potencijalnu obradu više zasebnih hala kao pojedinačnih arhitektonskih ostvarenja sa adekvatnom povjesničarsko-umjetničkom evaluacijom i valorizacijom. Kompleks je smješten u kanjonu, uz rijeku Rječinu, egzistirajući unutar prirodnog okruženja, što je područje istraživanja Prirodoslovnog muzeja.
Trbovlje – Thermal Power Plant „Trbovlje“
Struja je u Trbovlje, zbog funkcionisanja rudnika, stigla mnogo ranije nego u mnogo veće gradove. Višak energije rudarske elektrane, koja se prvobitno nalazila u samoj trboveljskoj kotlini, rano je iskorišćen za osvetljenje puteva, tako da je Trbovlje bilo osvetljeno strujom čak i pre Ljubljane. Kasnije je uz Savu, pored nove rudničke separacije, izgrađena veća elektrana, a sedamdesetih godina prošlog veka još moćniji novi blok, nazvan TET2. U početku je imao dimnjak od svega 70 metara, koji nije bio u stanju da ukloni dim i čađ iz doline, pa je zamenjen novim dimnjakom visokim 360 metara, najvišom zgradom u Sloveniji i najvišim dimnjakom u Evropi. Dimnjak i danas stoji i predstavlja jedan od najmonumentalnijih spomenika industrijalizacija u regionu.
Program Evropske unije Kreativna Evropa podržava u aktivnosti koje razvijaju kulturnu raznolikost i odgovaraju potrebama i izazovima kulturnog i kreativnog sektora. Glavni ciljevi programa su da štiti konkurentnost i ekonomski potencijal kulturnog i kreativnog sektora, posebno audio-vizuelnog sektora. Novi pristup programa će doprineti oporavku ovih sektora, podržavajući njihove napore da postanu inkluzivniji, digitalniji i održiviji u okruženju.
Program Evropske unije Kreativna Evropa podržava u aktivnosti koje razvijaju kulturnu raznolikost i odgovaraju potrebama i izazovima kulturnog i kreativnog sektora. Glavni ciljevi programa su da štiti konkurentnost i ekonomski potencijal kulturnog i kreativnog sektora, posebno audio-vizuelnog sektora. Novi pristup programa će doprineti oporavku ovih sektora, podržavajući njihove napore da postanu inkluzivniji, digitalniji i održiviji u okruženju.
Centar za promociju nauke
Kralja Petra 46
11000 Beograd, Srbija
tel: +38111 2400 260
mejl: artandscience@cpn.rs
Centar za promociju nauke
Kralja Petra 46
11000 Beograd, Srbija
tel: +38111 2400 260
mejl: artandscience@cpn.rs
